POSTERİOR TİBİAL TENDON DİSFONKSİYONU

Sağlıklı erişkinlerde sonradan ortaya çıkan pes planus (düz tabanlık) deformitesi sebeplerinin en sık görülen sebebidir.

Tibialis posterior tendonu; ayak medial arkının birincil stabilizatörüdür. Kasılması ile ayakta plantar fleksiyon ve inversiyon olur, ayak arkı yükselir ve böylece midtarsal eklemler kilitlenir, arka ayak ve orta ayak rijit bir hal alır. Böylece gastroknemius kası yürüyüş esnasında daha etkili çalışır. Posterior tibial tendonunun çalışmaması durumunda ayağın diğer ligamentleri ve eklem kapsülü de giderek zayıflar ve pes planus (düz tabanlık) gelişir. Gastroknemius kası etkin olarak çalışamaz, dolayısıyla yürüyüş ve denge ciddi anlamda bozulur.

Posterior tibial tendonun disfonksiyonuna tekrarlayıcı mikrotravmalarla tendonun dejenere olarak fibrozise gitmesinin sebep olduğu düşünülmektedir. En sık olarak orta yaşlı kadınlar etkilenirler ve sıklığı yaşla birlikte artar. Pes planus (düz tabanlık), hipertansiyon, diyabet, tendon etrafına steroid enjeksiyonu ve spondilartropati varlığı da posterior tibial tendon disfonksiyonu gelişimi için risk faktörleridir.

Posterior Tibial Tendon Disfonksiyonu

Posterior tibial tendon disfonksiyonu, 4 evrede incelenir;

Evre 1; inflamasyon mevcut, tendon sağlam. Bu evrede hastaların ayaklarının medialinde travma öyküsü olmaksızın müphem bir ağrı ve tendon üzerinde şişlik vardır. Hastalar etkilenen tarafta parmak ucuna zorlukla yükselirler, bazen de bu hareketi tekrarladıktan sonra güçsüzlük oluşur.

Evre 2; fonksiyon kaybına bağlı daha fazla yakınma, pes planus oluşması veya olan şekil bozukluğunda artış vardır, deformite pasif olarak düzeltilebilir. Hastalarda bu evrede instabilite hissi vardır, yürüme mesafesi azalır, düz olmayan yüzeylerde yürüyememe başlar. Ayağa arkadan bakıldığında tek taraflı kazanılmış pes planusa (düz tabanlığa) ait asimetri gözlenebilir.

Evre 3; deformite sabitleşir, subtalar eklemde dejenerasyon başlar, medial ağrı ve şişlik azalır, fibulanın sinüs tarside sıkışmasına bağlı olarak yan orta ayak ağrısı başlar. Bu dönemde en sık uygulanan fonksiyonel test, desteksiz tek parmak ucuna kalkmadır. Normal bir ayak bu hareketi ardarda 10 kez yapabilirken, posterior tibial tendon disfonksiyonunda yapılamaz.

Evre 4; bilek ekleminde de dejenerasyon vardır. Subtalar eklem ve ayak bileği hareketleri kısıtlı ve ağrılıdır.

Teşhis;
Tanı esas olarak klinik bulgular ile konulur. Direkt grafiler kazanılmış pes planusun diğer nedenlerini ekarte etmek, deformitenin derecesini görmek veya subtalar eklemde veya ayak bileğinde dejenerasyon olup olmadığını görmek için çektirilebilir.

Tedavi;
Evre 1 ve 2'de 4-8 hafta atelle immobilizasyon, soğuk uygulama, istirahat, kompresyon ve elavasyon; NSAİİ’lar kullanılır. Steroid enjeksiyonu kontrendikedir. Hastalara orteze benzeyen üstten bağcıklı ayakkabı veya botlar giymesi önerilmelidir. Gerekiyorsa ayak-ayak bileği ortezleri kullanılmalıdır. Bu ortezler ayak bileği, subtalar ve midtarsal eklemleri immobilize ederler.
Evre 3 ve 4'de ayağa uygun ortezler veya ayakkabılar kullanılır. Konservatif tedaviden fayda görmeyen olgularda cerrahi uygulanır.